Bát Trân Thang: Chủ trị khí huyết lưỡng hư

Bát Trân Thang là một phương thuốc cổ phương nổi tiếng trong Y học cổ truyền, được phối hợp từ hai bài kinh điển: Tứ Quân Tử Thang (Nhân sâm, Bạch truật, Phục linh, Cam thảo) có tác dụng bổ khí kiện tỳ, và Tứ Vật Thang (Thục địa, Đương quy, Xuyên khung, Bạch thược) chuyên về bổ huyết điều kinh. 

Sự kết hợp này tạo thành phương thuốc bổ khí dưỡng huyết toàn diện, thường dùng trong các chứng khí huyết lưỡng hư với biểu hiện sắc mặt nhợt nhạt, mệt mỏi, ăn kém, hồi hộp, chóng mặt, kinh nguyệt không đều… Đây được xem là một trong những bài thuốc nền tảng quan trọng của YHCT, có tính ứng dụng cao trong chăm sóc sức khỏe và điều trị lâm sàng.

Hình ảnh minh họa các vị thuốc trong bài Bát Trân Thang

Bài thơ để dễ thuộc để ghi nhớ:

Bát Trân thang: Nhân, Truật, Linh, Thảo

Địa, Quy, Khung, Thược bổ khí huyết hao.

Thành phần, công dụng, chủ trị, cách dùng

Thành phần:

• Nhân sâm 12g
• Bạch truật 12g
• Phục linh 12g
• Cam thảo 06g
• Đương qui 12g
• Thục địa 12g
• Xuyên khung 08g 
• Bạch thược 12g 

Công dụng: Ích khí bổ huyết.

Chủ trị: khí huyết lưỡng hư

Giải thích từng vị thuốc trong bài Bát Trân Thang

Nhân sâm – Bổ nguyên khí, ích huyết (QUÂN)

Bạch truật – Kiện Tỳ táo thấp (QUÂN)

Phục linh – Lợi tiểu thẩm thấp, an thần (QUÂN)

Cam thảo – Bổ trung tiêu, kiện Tỳ (THẦN)

Đương qui – Bổ huyết, hành huyết (THẦN)

Thục địa – Bổ âm, dưỡng huyết (THẦN)

Bạch thược – Bổ huyết, liễm hãn (THẦN)

Thục địa – Bổ âm, dưỡng huyết (THẦN)

Xuyên khung – Hành khí, hoạt huyết, chỉ thống (TÁ)

Lưu ý khi dùng Bài Bát Trân Thang

• Không dùng cho người thực chứng: Bài thuốc thiên về bổ khí huyết, nếu người bệnh có tình trạng thấp trệ, thực nhiệt, đàm ẩm, hay tỳ vị vận hóa kém nặng thì không nên dùng.
• Thận trọng ở người tỳ vị hư hàn: Khi có tình trạng ăn uống khó tiêu, bụng đầy trướng, đại tiện lỏng thì cần gia giảm hoặc kết hợp vị kiện tỳ hóa thấp.
• Phụ nữ có thai: Cần thận trọng vì bài thuốc có vị hoạt huyết (như Đương quy, Xuyên khung) có thể gây ảnh hưởng nếu dùng sai thời điểm.
• Người cao huyết áp, đái tháo đường, bệnh mạn tính: Nên cân nhắc kỹ trước khi dùng để tránh tác dụng không mong muốn.
• Không tự ý kéo dài: Bài thuốc bổ mạnh, nếu dùng lâu dài không điều chỉnh theo chứng trạng có thể gây thấp trệ, nặng bụng, khó tiêu.

⚠️Chú ý:

Thông tin về bài thuốc Bát Trân Thang chỉ mang tính chất tham khảo, nhằm mục đích cung cấp kiến thức Y học cổ truyền cho người đọc. Nội dung này không thay thế cho việc chẩn đoán, kê đơn hay điều trị y khoa.

Việc sử dụng bài thuốc cần có sự thăm khám và chỉ định của thầy thuốc có chuyên môn. Người bệnh tuyệt đối không tự ý dùng thuốc, phối ngũ hoặc thay đổi liều lượng. Tác giả không chịu trách nhiệm đối với bất kỳ rủi ro nào phát sinh từ việc tự ý áp dụng thông tin trong bài viết này.

Người viết bài: Hồ Viết Cân (www.hovietcan.com)