Qui Thược Lục Quân Tử Thang: Chủ trị Rối loạn kinh nguyệt

Qui Thược Lục Quân Tử Thang là phương thang được gia giảm từ Lục Quân Tử Thang, thêm Đương quy và Bạch thược. Nhờ vậy, ngoài công năng kiện Tỳ, ích khí, hòa Vị, hóa đàm, chỉ nôn của gốc Lục Quân Tử, bài thuốc còn có tác dụng dưỡng huyết, điều hòa dinh vệ, nhu can chỉ thống. Thường được dùng trong các chứng Tỳ Vị hư nhược, khí huyết lưỡng hư, biểu hiện như: sắc mặt vàng úa, ăn kém, mệt mỏi, chóng mặt, bụng đầy trướng nhẹ, đại tiện lỏng, hoặc phụ nữ khí huyết suy yếu, kinh nguyệt không đều. Sự kết hợp hài hòa giữa bổ khí kiện Tỳ và dưỡng huyết nhu can khiến bài thuốc vừa bổ, vừa điều hòa, phù hợp với những người hư yếu lâu ngày, khí huyết đều suy.

Hình ảnh minh họa các vị thuốc trong bài Quy Thược Lục Quân Tử Thang

Bài thơ theo sách "Thang Đầu Ca Quyết" để dễ thuộc để ghi nhớ:

Tứ Quân bài thuốc vốn trung hòa,

Sâm, Truật, Phục linh, Cam thảo là.

Bán hạ, Trần bì, quân dù sáu,

Tiêu đờm bổ khí uống hằng mà.

Đương qui dưỡng huyết nuôi can thể,

Bạch thược nhu can, chỉ thống hòa.

Thành phần, công dụng, chủ trị, cách dùng

Thành phần:

• Nhân sâm 10g 
• Bạch truật 08g
• Phục linh 08g 
• Chích thảo 06g 
• Trần bì 04g 
• Bán hạ chế 04g
• Đương qui 06g
• Bạch thược 06g

Công dụng: Hành khí hoạt huyết.

Chủ trị: Rối loạn kinh nguyệt.

Giải thích từng vị thuốc trong bài Quy Thược Lục Quân Tử Thang

Nhân sâm – Đại bổ nguyên khí, kiện Tỳ, Vị (QUÂN)

Bạch truật – Kiện Tỳ, bổ khí, táo thấp (THẦN)

Phục linh – Thẩm thấp, kiện Tỳ (TÁ)

Trần bì – Hành khí thực trệ trung tiêu (TÁ)

Bán hạ – Hóa đờm chỉ nôn (TÁ)

Đương qui - Bổ huyết, hành huyết  (TÁ)

Bạch thược - Dưỡng huyết, hoạt huyết  (TÁ)

Chích thảo – Điều hòa trung tiêu, điều hòa các vị thuốc (SỨ)

Trong kho tàng Y học cổ truyền, nhiều bài thuốc và học thuyết kinh điển vẫn còn nguyên giá trị đến ngày nay. Chẳng hạn, bài Độc Hoạt Tang Ký Sinh Thang nổi tiếng với công dụng khu phong, trừ thấp, bổ can thận, mạnh gân xương, thường được ứng dụng trong điều trị phong thấp tý, đau nhức xương khớp lâu ngày. Bên cạnh đó, hệ thống Ngũ Du Huyệt lại là nền tảng quan trọng trong châm cứu, giúp người thầy thuốc định vị và vận dụng huyệt vị để điều hòa âm dương, khí huyết. Việc kết hợp tinh hoa của phương dược và huyệt học chính là nét đặc sắc của YHCT trong chăm sóc sức khỏe toàn diện.

Lưu ý khi dùng Bài Qui Thược Lục Quân Tử Thang

Khi sử dụng Qui Thược Lục Quân Tử Thang, cần lưu ý những điểm sau:

• Bài thuốc vừa bổ khí vừa dưỡng huyết, phù hợp cho người khí huyết đều hư, với biểu hiện: sắc mặt nhợt nhạt, mệt mỏi, ăn kém, tay chân yếu, phụ nữ sau sinh khí huyết hư.
• Không nên dùng cho trường hợp thực chứng, thấp trệ, đầy bụng, khó tiêu, hoặc ngoại cảm chưa giải.
• Cần phân biệt rõ hư – thực, hàn – nhiệt trước khi kê đơn, tránh lạm dụng.

⚠️Chú ý:

Thông tin về bài thuốc Qui Thược Lục Quân Tử Thang chỉ mang tính chất tham khảo, nhằm mục đích cung cấp kiến thức Y học cổ truyền cho người đọc. Nội dung này không thay thế cho việc chẩn đoán, kê đơn hay điều trị y khoa.

Việc sử dụng bài thuốc cần có sự thăm khám và chỉ định của thầy thuốc có chuyên môn. Người bệnh tuyệt đối không tự ý dùng thuốc, phối ngũ hoặc thay đổi liều lượng. Tác giả không chịu trách nhiệm đối với bất kỳ rủi ro nào phát sinh từ việc tự ý áp dụng thông tin trong bài viết này.

Người viết bài: Hồ Viết Cân (www.hovietcan.com)

Nguồn tham khảo: 

• Sách Thang đầu Ca quyết
• Internet